Arnavutluk, kamu yönetiminde ezber bozan bir kararla dünyada bir ilki gerçekleştirdi. Başbakan Edi Rama, 11 Eylül 2025’te yaptığı açıklamayla kamu ihalelerinden sorumlu bir yapay zekâ bakanı görevlendirdiklerini duyurdu. Ülke genelinde kamu ihalelerinin planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesi artık onun sorumluluğunda olacak.
Yapay zekâ bakan resmen tanıtıldı
“Bu bir bilim kurgu değil” sözleriyle tanıtılan sanal bakan Diella, yalnızca kodlardan ve piksellerden oluşan bir yapay zekâ karakteri. Rama’nın ifadesiyle Diella, fiziksel bir varlığa sahip değil ancak hükümetin tam yetkili bir üyesi olarak görev yapacak.
Dünyada bir ilk
Arnavutluk Sosyalist Partisi’nin genel kurul toplantısında tanıtılan Diella, ülkenin yapay zekâ destekli ilk bakanı olarak kayıtlara geçti. Başbakan Rama, Diella’nın sadece bir teknoloji ürünü olmadığını, kamu ihaleleri gibi kritik bir alanda karar alıcı olacağını vurguladı.
“Güneş ışığı” anlamına geliyor
Diella, Arnavutça’da “güneş ışığı” anlamına geliyor ve yapay zekâ ile tasarlanan bir avatar üzerinden temsil ediliyor. Geleneksel Arnavut kıyafetleri giymiş genç bir kadın olarak tasvir edilen sanal bakan, yalnızca sembolik değil, aktif ve işlevsel bir rol üstleniyor.
Yüzde 100 şeffaflık hedefi
Başbakan Rama, Diella sayesinde kamu ihalelerinde tam şeffaflık sağlanacağını ve yolsuzluk ihtimalinin ortadan kalkacağını savunuyor. “Diella ile birlikte Arnavutluk, kamu kaynaklarının yönetiminde yüzde 100 şeffaf ve yolsuzluktan arındırılmış bir sisteme geçiyor” diyen Rama, bu adımın teknolojik olduğu kadar etik bir dönüşüm anlamına geldiğini de belirtiyor.
Süreçlerin dijitalleştirilmesiyle kamu fonlarının daha izlenebilir hale gelmesi hedefleniyor.
Dijital devletin yüzü
Diella’nın görev alanı yalnızca ihalelerle sınırlı değil. Ülkede dijital hizmetlerin yürütüldüğü e-Albania platformunun yönetimi de ona devredildi. Vatandaşların devletle pek çok işlemini dijital ortamda yapabildiği bu platformun yanı sıra, Diella küresel ölçekte uzmanları işe alma yetkisine de sahip olacak. Böylece Arnavutluk, dijitalleşme sürecinde yalnızca takip eden değil, öncülük eden bir ülke olma hedefini de ortaya koydu.
İlk ama son değil
Arnavutluk’un bu adımı, yapay zekâya dayalı karar alma süreçlerinin kamu yönetiminde mümkün olduğunu göstermesi bakımından kritik önem taşıyor. Başbakan Rama’nın “Bir gün yapay zekâ başbakan bile olabilir” sözleri artık uzak bir ihtimal olarak görülmüyor.
Diella’nın performansı hem Arnavutluk’ta hem de uluslararası kamuoyunda yakından takip edilecek. Başarılı olması halinde başka ülkelerin de benzer uygulamaları hayata geçirmesi bekleniyor.
©Sonhaber.eu
