Avrupalı Türklerin en fazla merak ettiği konulardan biri de sosyal güvenlik sözleşmesine göre çalıştıkları ülke başlangıcı esas alınmadığı için emeklilik tarihinin gecikmesi. Bu bağlamda yurtdışı borçlanması yapıldığında sözleşmeli ülkenin başlangıcı esas alınmadan emekliliğe nasıl karar verildiği de merak konusu. Bu yazıda dikkate alınmayan sürelerle ilgili bilgi sahibi olacaksınız. Öncelikle ise giriş tarihinin tespitinde dikkate alınmayacak süreleri belirteyim. Ev kadınlığı süreleri akit ülke mevzuatına göre sigortalılık süresi olarak kabul edilmediğinden bu süreleri borçlananların sözleşmeli ülkelerdeki ikamet tarihleri Türkiye'deki ilk ise giriş tarihi olarak kabul edilmemekte. Akit ülke mevzuatına göre ikamet süreleri borçlandırılacak süre niteliğinde olmadığından, ikamet süresinin başlangıcı da ülkemizde ilk ise giriş tarihinin tespitinde dikkate alınmıyor.
İŞE GİRİŞ TARİHİ TESPİTİ
Sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunmayan ülkeler ve sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkeler açısından ilk ise giriş tarihinin tespitine de değinecek olursak. Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa, Hollanda, İsviçre, Lüksemburg, Italya ile Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi kapsamında hizmet birleştirilmesi yapılan İspanya ve Portekiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde geçen sürelerini borçlananların ilk ise giriş tarihinin, Türkiye'de çalışma yoksa borcun ödendiği en son tarihten geriye gidilir. Türkiye'deki çalışmanın başladığı tarihten önceki yurtdışı süreleri borçlanılmış ise Türkiye'de ilk defa çalışılmaya baslanılan tarihten, borçlanılan gün kadar geriye gidilerek belirlenmesine devam edilir.
SİGORTA BAŞLANGICI SAYILMAYAN ÜLKELER
Danimarka, İsveç, Norveç, Libya, Romanya, Karadağğ, İngiltere, Sırbistan Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine göre ülkemiz sigorta başlangıcı sayılmaz.
ÖRNEKLE ANLATIM
Türkiye'de 4/1-a bendi kapsamında 12.02.2018 tarihinde, İngiltere'de ise 01.01.1984 tarihinde çalışmaya baslayan sigortalı, İngiltere'de 01.01.1984-01.01.2000 süresinde geçen 5760 gün sigortalılık süresini borçlanmıştır. Adı geçen, adına tahakkuk ettirilen borç miktarını 15.07.2018 tarihinde ödemiş ve aynı tarihte aylık talebinde bulunmuştur. Ülkemiz ile İngiltere arasında yürürlükte bulunan sosyal güvenlik sözleşmesinde, Türk sigortasına girişinden önce İngiltere sigortasına girisin, Türk sigortasına giriş olarak kabul edileceğine ilişkin bir hüküm yer almadığından adı geçenin ilk ise giris tarihi, 12.02.2018 tarihinden 5760 gün geriye götürülerek belirlenecektir.
KONU YARGIYA TAŞINABİLİR Mİ?
Yerel mahkemede görüşülüp Yargıtay'a taşınan İzmit İş Mahkemesi'nce verilen karara göre Danimarka sigorta başlangıcının Türkiye SSK başlangıcı sayılması gerektiği seklinde idi Ancak daha sonra alınan Yargıtay kararlarının dava açanlar aleyhine seyrettiğini görmekteyiz. 11.09.2014 günlü Resmi Gazetede yayımlanan 6552 sayılı yasa ve aleyhe açılan dava sayısı az olduğundan ve davalar yeni sonuçlanmaya başladığından 8 ülke ile ilgili uygulamanın seyri zamanla anlaşılacaktır.
10 GÜN ÇALIŞMA YETERLİ OLUR MU?
Bülent / ALMANYA
28.10.1967 Ankara doğumluyum ve 1979 yılından beri Almanya'dayaşıyorum. Borçlanarak emekli olabilmek için Türkiye'de en az kaç gün sigortalı çalışmam gerekiyor. 10 gün yeterli olur mu?
TÜRKİYE'DE usulüne uygun çalışma demek Türkiye'de bulunduğunuz süre içerisinde yaşınıza, cinsiyetinize ve varsa aldığınız eğitime uygun bir işyerinde çalışma anlamına gelir. Türkiye'ye izine geldiğinizde bu işleminizi yapabilirsiniz.
EMEKLİLİK İÇİN NE KADAR ÖDERİM?
Hava / ALMANYA
25.04.1965 doğumluyum. 1974 yılından beri Almanya'da yaşamaktayım. 1982 yılında meslek hayatına başladım.1983'te evlendim. 87 ve 89 doğumlu iki çocuğum var. 2013 yılında kanuna uygun SGK'ya bağlı olarak 10 gün sigortalı çalıştım. 2000 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Alman vatandaşlığına geçtim. Mavi kartlıyım ne kadar prim ödeyip emekli olurum.
MAVİ kartlı olmanız borçlanmanıza ve Türkiye'den emekli olmanıza hiçbir şekilde engel değildir. Mavi kartlılar Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan izin almadan Türkiye'de çalışabilir, Türk vatandaşlığında geçen sürelerini borçlanma yapabilir ve emekli olabilir. 108 bin 240 TL ödeyerek hemen emekli olabilirsiniz.
HANGİ EVRAK GEREKLİ?
30.10.1970 Türkiye doğumluyum ve 1980 yılında geldiğimiz Belçika'da 1988 yılı çalışmaya başladım. Henüz Türkiye'de çalışmışlığım yok. Şu an ödemek istesem ne kadar prim ödemeliyim? Kaç yaşından itibaren aylık bağlanma imkânı olur? Türkiye'ye bu borçlanma işini ödemeye geldiğimde Belçika'da çalışıyor olmam yani izinli gelmem sakıncalı mı? Belçika'dan ne gibi evraklar getirmeliyim?
TÜRKİYE'DE usulüne uygun bir çalışmanın ardından 51 yaşında emekli olabilmeniz için 117 bin 980 TL ödemeniz gerekmektedir.
Türkiye'ye izin için geldiğinizde çalışma ve borçlanmanızı yapabilirsiniz. Belçika Sigorta Kurumu'ndan alınan hizmet cetveli gerekli
Hasan Karahaliloğlu
Sosyal Güvenlik Danışmanı
Sabah
