Avrupa kıtası için dönüm noktalarından biri olan Maastricht Antlaşması, yürürlüğe girişinin 25'inci yılını kutluyor.

Avrupa Tarihi Müzesi'nde küratör Perikles Christodoulou, antlaşmanın imzalanmasındaki amacı şöyle açıklıyor: "Refah seviyesi yüksek Avrupa Topluluğu'na üye ülkeler basit bir ekonomik işbirliğinden öteye gitme gereği hissediyordu. Bu ortaklığın başka seviyeleri de olmalıydı."

Avrupa kimliğinin oluşması
Maastricht Antlaşması, 10 yıl sonra kullanıma sürülen Euro'nun doğmasına da imkan kılarken, Birliğin siyasi güçlerinin artmasını sağladı.

Antlaşma sayesinde Avrupa vatandaşlığı kavramı oluşurken, ortak dış politika ve daha sağlam hukuki işbirliği de öngörüldü.

Ancak antlaşmanın imzalanma süreci kolay olmadı. Birçok ülkede referandum düzenlenirken, Fransa'da evet oyu çok küçük bir farkla geçti.

Zorlu antlaşma süreci
Danimarka'da ise referandum reddedildi. Avrupalı liderler bu sonucu şaşkınlıkla karşıladı. Dönemin Avrupa Komisyonu Başkanı Jacques Delors, "Bu hayır herkesi düşündürmeli, ama Komisyon'un söyleyebileceği tek şey hayır kararının sonuçlarının ağır olacağıdır." şeklinde konuştu.

Referandum sonrasında çıkan karışıklığı değerlendiren Özgür Brüksel Üniversitesi Tarih Araştırmacısı Victor Fernandez Soriano, "Maastricht müzakerelerini hevesle yapan politikacılar, ilk defa ülke halklarının ve kamuoyunun aynı hevesi paylaşmadığını fark etti." ifadelerini kullanıyor.

Referandumdan hayır kararının çıkmasında ise farklı nedenler vardı. Bazıları için Avrupa Birliği göçü arttıracak ve milli kimliği öldürecekti. Başkalarıysa birliğin ekonomik modelini çok liberal buluyordu.

Avrupa karşıtlığının doğuşu
Maastricht Antlaşması'nın tartışmalara sebep olan bir başka uygulamasıysa ülkelerin bütçe açıklarına sınır koymasıydı.

Bugünkü anlaşmazlıkların kaynaklarını tarihten aldığını söyleyen Soriano, "Yaşanan sorunların çoğu birbirine benziyor. Maastricht Antlaşması, Avrupa entegrasyonu için bir dönüm noktasıydı. Avrupa tarihinde bir mihenk taşıydı ama aynı zamanda Avrupa karşıtlığının da ortaya çıktığı dönemdi." diyor.

Danimarka, referandumdaki hayır oyuna rağmen antlaşmada yapılan bazı değişiklikler sayesinde birliğe üye olabildi.

Ancak İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkma kararı alması, Avrupa karşıtlığının günden güne artması ve Roma ile Brüksel arasındaki bütçe krizi gibi sorunlar, topluluğun hala sağlam temellere oturamadığını gösteriyor.

Yürürlüğe girmesinin ardından çeyrek asır geçmesine rağmen, Maastricht Antlaşması dönemindeki tartışmalar günümüzde hala gündemi oluşturuyor.